MOTOR TEKNOLOJİSİNDE SON NOKTA

Business jet pazarının jet motoru fakat bu teknoloji yeni nesil bir turbo-fan. Şu anda PW800, Gulfstream G500 ve G600 ve Dassault Falcon 6X uçaklarında kullanılmaya başlandı.

Turbo-Fan motorlar diğer motorlara göre yüzde 10 daha az yakıt ve atmosfere daha az emisyon harcanması anlamına gelmektedir. Öne çıkan bir diğer özelliği de, kabinde çok daha düşük gürültü olması…

Turbo-Fan teknolojisi, Turbojet motoruna benzeyen, fakat turbojet'in aksine itişi sadece egzost gazıyla değil, ön kısımdaki geniş fanlarla sağlayan güvenilir ve bakımı kolay jet motoru tipidir. Ön kısmı büyük, arka kısmı koni şeklinde ve daha küçüktür.

PW800 dünyanın en gelişmiş iş jetleri için tercih edilen yeni nesil motor seçeneğidir. Çok hafif jetlerden büyük kabinli uçaklara kadar tüm segmentleri kapsayan portföyüne sahip iş havacılığındaki tek motor üreticisi Pratt & Whitney Canada tarafından üretilmektedir.

Şu anda, PW814 motor tipi Gulfstream G500 ve PW815 motor tipi Gulfstream G600’de, PW812 motor tipi de Dassault 6X’de kullanılmaktadır.

Turbofan motor 6 kısımdan oluşur. Sırasıyla fan-yüksek basınç kompresörü-yanma odası-yüksek basınç türbini-düşük basınç türbini-egzost… Tek amacı ise itme kuvveti üretmektir. Yüksek bypass oranlı bu motorların en büyük dezavantajı, ses hızından daha yavaş uçmaya sınırlanmış olmasıdır.

Fan denen bıçaklar ise bildiğiniz pervanelerdir. Hava akımı sağlandıktan sonra yanma odası devreye girer. Yüksek sıcaklık ve basınç altında motor tam verimli çalışmaya başlar. Hava yakıt karışımı yanarken hızla genişler (hacmi artar) arka taraftaki egzoz aşamasına geçmeye zorlanır. Genişleyen gazlar ile ortaya çıkan muazzam enerji, yanma türbinine bağlı koaksiyal şaft vasıtasıyla dönme enerjisine çevrilir. (koaksiyel redüktörde giriş ve çıkış mili aynı dönme ekseni üzerinde bulunur)

Egzoz aşamasında meydana gelen itme gücü, açık bir şekilde Newton'un 3. Kanununa dayanmaktadır: "Bir cisme etki eden kuvvete eşit ve ters yönde bir tepki oluşur."

Egzoz gazları, motorun arka tarafından yüksek hızda çıkar, bu egzoz gazlarının reaksiyon kuvveti ise egzozun ters yönünde olup ‘itme kuvveti’ olarak tanımlanır.

ŞEREF SEZGİN - Airkule.com

Kaynak:

https://www.pwc.ca/en/products-and-services/products/business-aviation-engines/pw800