DHMİ'NİN 2023 FAALİYETLERİ

DHMİ geliştirdiği yerli ve millî sistemler, imza attığı projelerle 2023 yılında da pek çok alanda öncü olmayı sürdürdü.

FAA kurallarına göre sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde bazı havalimanlarında uygulanan ve 3 pistte birbirinden bağımsız olarak aynı anda iniş kalkış yapılabilmesine olanak sağlayan “Eşzamanlı Bağımsız Üçlü Paralel Pist Operasyonları (TRO)”; ICAO kurallarına göre faaliyet gösteren ülkeler açısından dünyada ilk uygulamasının İstanbul Havalimanı’nda yapılması için çalışmalar 2022 yılı içerisinde başlatılmıştı. Bu kapsamda DHMİ ve Eurocontrol iş birliğiyle yürütülen Emniyet Analiz Çalışmalarının uzman görüşlerine dayanan ilk bölümü 2023 yılında başarıyla tamamlandı. Simülasyon çalışmaları ise devam ediyor.

KKTC Ercan ve Sabiha Gökçen Havalimanlarının açılışı gerçekleştirilen ikinci pistleri ve açılışı yakında gerçekleştirilecek olan Çukurova Havalimanı için aletli alçalma usulleri ile standart kalkış ve geliş usulleri tasarlandı.

Antalya Havalimanı için tam bağımsız paralel pist operasyonlarını da içerecek şekilde güncellenen standart kalkış ve geliş usulleri simülasyon çalışmalarına EUROCONTROL Teşkilatı İnovasyon Merkezinde 2023’ün Eylül ayında başlandı, çalışmaların Mayıs 2024 tarihinde tamamlanması planlanıyor.

2023 yılı boyunca toplam 628 saat kontrol uçuşu gerçekleştirmek suretiyle, ülkemiz hava sahasında 57 havalimanımız ve ayrıca KKTC Ercan havalimanındaki hava trafiğinin kesintisiz ve emniyetli devam etmesi sağlandı.

 Artan kalibrasyon uçuşu talebi kapsamında DHMİ bünyesine 2023 yılında 1 adet Longitude (C700) uçağın alımı tamamlandı. 2 adet Latitude (C680) uçağın alım işlemlerinin ise 2024 yılının ilk çeyreğinde bitmesi planlanıyor.

Ayrıca ülkemizde özellikle savunma sanayiinde kaydedilen ilerlemeler sonucunda millî İnsansız Hava Araçlarının (İHA) hava sahamızda yangınla mücadele, asayiş, kaçakçılıkla mücadele, savunma ve gözetleme amaçlarıyla yoğun bir şekilde kullanımı hususunda aksiyon alınarak, ülkemiz hava sahasında emniyetli bir şekilde uçuş icra etmelerini sağlamak üzere Hava Seyrüsefer Başkanlığı bünyesinde “İnsansız Hava Trafik Yönetimi Şube Müdürlüğü” kuruldu.

DHMİ’NİN YERLİ VE MİLLÎ SİSTEMİ ÇARE 2023’TE ÜLKE SINIRLARINI AŞTI

DHMİ’nin hava trafik yönetimi alanında yerli ve millî imkânlarla ortaya koyduğu halihazırda 49 adet havalimanı ile birlikte Hava Trafik Kontrol Merkezinde hizmet veren Çok Amaçlı Radar Ekranı (ÇARE) Sistemi ülke sınırlarını aşarak Azerbaycan'da hizmete başladı.

DHMİ ve TÜBİTAK iş birliği ile geliştirilerek Gaziantep Havalimanına tesis edilen ilk sivil milli gözetim radarı olan  MGR  Mode- S/SSR  Ar-Ge Projesinin  saha kabulü başarıyla tamamlandı.

Hava trafik kontrol (ATC) sistemlerinin yerli ve millîleştirilmesi amacıyla “Milli ATC Merkezi (1.Safha)  Ar-Ge’’ Projesi kapsamında test ve entegrasyon ortamının  Trabzon Havalimanına kurulması amacıyla çalışmalara başlanıldı.

Milli ATC Merkezi (1.Safha) Ar-Ge Projesi kapsamında geliştirilen Elektronik Uçuş Stribi (EFS) sisteminin Antalya, Ankara Esenboğa, Dalaman, Bodrum, İzmir ve İstanbul Atatürk Havalimanları başta olmak üzere toplamda 19 havalimanına kurulumu tamamlandı ve operasyonel olarak kullanılmaya başlandı. DHMİ bünyesinde yer alan diğer havalimanlarına kurulum çalışmaları devam ediyor.

Ülkemizin Hava Trafik Kontrol Yönetim Sistemlerinin millîleştirilerek dışa bağımlılığımızı tamamen ortadan kaldıracak olan Milli ATC Merkezi (1. Safha) Ar-Ge Projesi geliştirme çalışmaları tüm hızıyla sürüyor.

Hava Seyrüsefer ATM Ar-Ge faaliyetleri kapsamında geliştirilen atcTRsim simülatör sisteminin (Hava Trafik Kontrolörü Eğitim Simülatörü) Havacılık akademisinde kurulumu tamamlanmış olup, Hava Trafik Kontrol Merkezinde ise kurulum çalışmalarında sona gelindi.

Tüm dünyada yeni nesil gözetim sistemi olarak kabul edilen Milli Geniş Alan Multilaterasyon (WMLAT) çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir. WMLAT Projesine entegre olacak şekilde   İzmir Adnan Menderes Havalimanında tamamen yerli ve milli bir ASMGCS  (Havaalanı Yüzey Hareketleri Rehber Kontrol Sistemi ) sisteminin hizmete girmesi de amaçlanıyor.

SESAR 3 ortak girişimi (JU) ve Ufuk Avrupa (Horizon Europe) programı çerçevesinde finanse edilen Ai4HyDrop projesine (insansız hava araçlarının kentsel alanlarda yönetilmesi için yapay zeka destekli uygulamalar için temel oluşturacak ve nihayetinde bu uygulamaların operasyonel kullanımının önünü açması beklenen keşifel araştırma projesi) Norveç, Almanya, Çekya, Fransa , İspanya’dan üniversite, teknoloji, havacılık  araştırma/geliştirme enstitüleri ve ülkemizden İTÜ ile birlikte konsorsiyumun hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı konumunda DHMİ katılımı sağlandı.

Hava seyrüsefer hizmetlerine ilişkin ülkemiz “Ücretlendirilebilir Millî Maliyetlerinin” EUROCONTROL’e üyeliğimizden (1989) bu yana en yüksek seviye olan yaklaşık 681 milyon Euro olarak 2024 yılı için onaylanması sağlandı.

HAVACILIK ALANINDA BÖLGESEL İŞ BİRLİĞİNDE SOCEA DÖNEMİ

Türkiye ve Azerbaycan’ın kurucu üyesi olduğu “Avrupa ve Asya Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcıları için Bölgesel Hava Seyrüsefer Emniyet İşbirliği Platformu” SOCEA 18 Ağustos 2023'te imzalanan protokolle resmi olarak hayata geçti.

DHMİ ve Azerbaycan Hava Seyrüsefer Hizmeti Sağlayıcısı AZANS tarafından başlatılan ve bölgesel hava seyrüsefer güvenliği konusunda teknik ve operasyonel iş birliğini geliştirme amacı taşıyan Platforma 21 Aralık 2023 tarihinde Özbekistan Hava Seyrüsefer Hizmeti Sağlayıcısı “UZAERONAVIGATION” katıldı.

Bölgesel hava seyrüsefer hizmetlerinde ve uçuş güvenliğinde daha fazla iş birliğini sağlamayı ve geliştirmeyi ifade eden bu genişleme hamlesi, SOCEA'nın bölgede etkin bir rol oynaması ve diğer havacılık kuruluşları nezdinde yön verici konuma gelmesi açısından önemli bir adım teşkil ediyor.

Ülkemizin her alanda aktif bir güç olarak küresel yükselişini ifade eden Türkiye Yüzyılı vizyonunda havacılığın taşıdığı önemin bilincinde olan DHMİ 2024 yılında da daha büyük proje ve eserler için çalışmalarını hız kesmeden sürdürüyor.